Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Legnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku W. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania W. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 10 sierpnia 2016 r.

znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 10 sierpnia 2016 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy W. Ł. prawo do emerytury od dnia 19 lipca 2016 roku ,

II.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia,

III.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy W. Ł. kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Regina Stępień

Sygn. akt VU 910/16

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych decyzją z dnia 10 sierpnia 2016r. odmówił W. Ł. prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w szczególnych warunkach..

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym wskazał, iż art. 184 ust. 2 ww. ustawy emerytury stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się natomiast - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia – pracownik (mężczyzna), który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w wykazie A, uzyskuje prawo do emerytury jeżeli ukończył 60 lat, ma 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Organ rentowy wskazał, że wnioskodawca udowodnił 1 rok i 4 miesiące okresów pracy w warunkach szczególnych wobec wymaganych 15 lat. Wskazał, iż nie uwzględniono mu do tych okresów zatrudnienia od 1 sierpnia 1979r. do 28 października 1996r. na podstawie świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z 6 lutego 2009r. ponieważ nie określono prawidłowo charakteru pracy i stanowiska pracy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca W. Ł. wnosząc o jej zmianę przez przyznanie mu prawa do emerytury.

Na uzasadnienie swojego stanowiska podał, że spełnił warunek przepracowania 15 lat w warunkach szczególnych, wykonywał bowiem prace elektromontera-konserwatora – wskazane w świadectwie pracy w szczególnych warunkach z 6 lutego 2009r.

W odpowiedzi na odwołanie strona pozwana wniosła o jego oddalenie. W uzasadnieniu organ rentowy podtrzymał w całości argumenty przedstawione w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił:

W. Ł. urodził się (...) Wiek 60 lat ukończył z dniem (...)

Na dzień 1 stycznia 1999r. wykazał prawidłowo ponad 28 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 1 rok i 4 miesiące okresów pracy w szczególnych warunkach – od 1 września 1997r. do 31 grudnia 1998r.

W dniu 19 lipca 2016r. ubezpieczony złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę. W dniu złożenia wniosku nie był członkiem OFE.

Skarżoną decyzją z dnia 10 sierpnia 2016r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił mu prawa do emerytury.

(bezsporne)

Wnioskodawca był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) S.A. od 10 listopada 1976r. do 31 stycznia 2009r., w tym

- na stanowisku elektryka w warsztacie elektrycznym do 30 czerwca 1977r.

- na stanowisku elektromechanika urządzeń i aparatury rozdzielczej/konserwatora/elektryka od 1 sierpnia 1979r. do 31 marca 1995r.

- na stanowisku elektryka/konserwatora/palacza kotłów wysokoprężnych od 1 kwietnia 1995r. do 30 kwietnia 1997r.

- na stanowisku dozorcy-rewidenta od 1 maja 1997r. do 30 sierpnia 1997r.

- na stanowisku palacza kotłów wysokoprężnych od 1 września 1997r. do 14 stycznia 2004r. (okres zaliczony przez ZUS 1.09.1997r. do 31.12.1998r.)

- na stanowisku konfekcjonera-elektryka od 15 stycznia 2004r. do 31 stycznia 2009r.

dowody:

- akta emerytalne: świadectwo pracy, decyzja z 10.08.2016r.)

- akt osobowe: umowy o prace, angaże, świadectwo pracy i świadectwo pracy w szczególnych warunkach

Przedsiębiorstwo (...) zajmowało się produkcją mydła, detergentów, środków myjących i czyszczących. W tej produkcji stosowano reagenty chemiczne o właściwościach żrących, trujących, palnych, drażniących, uczulających i karcinogennych i mutagennych.

dowody: opinia biegłego z bhp k.55-62.

Wnioskodawca będąc zatrudnionym na stanowisku elektryka, elektromechanika urządzeń i aparatury rozdzielczej, konserwatora – na oddziale produkcyjnym zajmował się utrzymaniem ruchu urządzeń elektrycznych. Sprawdzał, czyścił maszyny na produkcji, usuwał wszelkie awarie elektryczne i mechaniczne urządzeni na produkcji takich jak automaty do mieszania substancji, pompy do przepompowywania mieszanek różnych substancji chemicznych używanych do produkcji, kuszników, betoniarek do mieszania substancji, naprawiał suszarki, grzałki, maszyny paczkujące, zgrzewarki szafy sterujące, wymieniał na halach produkcyjnych oświetlenie. Prace te odbywały się na oddziałach produkcyjnych zakładu. W okresie od 1 maja 1997r. do 30 sierpnia 1997r. łączył obowiązki palacza w nie zautomatyzowanej kotłowni przemysłowej z pracą przy urządzeniach do napełniania butelek produktami płynnymi. W okresie tego zatrudnienia wnioskodawca otrzymywał dodatek za prace w szkodliwych warunkach.

dowody:

- e-protokół z 8.02.2017r. (k.32-33): zeznania świadków: S. K. 00:07:58-00:19:55

G. P. 00:19:55-00:27:19

- e-protokół z 22.03.2017r. (k.40); wyjaśnienia wnioskodawcy W. Ł. 00:01:51-00:25:55

- opinia biegłego z bhp jw.

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Zgodnie z treścią art.184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004r., nr 39, poz. 353 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 tej ustawy, jeżeli w dniu wejścia ustawy czyli w dniu 1 stycznia 1999r. osiągnęli:

1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych,

2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27

Przy czym art. 184 ust. 2 ww ustawy stanowi, że emerytura taka przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego (lub złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu Państwa).

Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się natomiast - na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W sprawie bezspornym był fakt, iż w dacie wydania decyzji przez ZUS wnioskodawca miał ukończone 60 lat i wymagany okres zatrudnienia 25 lat, nie był członkiem OFE.

Sporną kwestią wymagają ustalenia sądu było natomiast to, czy wnioskodawca posiada nadto 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczony nie spełnia tego warunku, ponieważ nie udokumentował 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy wskazał, że przedłożone przez wnioskodawcę zaświadczenia o wykonywaniu pracy w szczególnych warunkach zawierają nieprawidłowe dane dotyczące kwalifikacji wykonywanej przez niego pracy i podstawy prawnej i można mu było uznać jedynie 1 rok i 4 miesiące szczególnego zatrudnienia na stanowisku palacza kotłów wysokoprężnych od 1 września 1997r. do . do 31 grudnia 1998r.

Natomiast według wnioskodawcy te okresy zatrudnienia od 1 sierpnia 1979r. do 31 marca 1995r., od 1 kwietnia 1995r. do 30 kwietnia 1997r. , od 1 maja 1997r. do 30 sierpnia 1997r. – winny zostać mu uwzględnione do okresów pracy w szczególnych warunkach.

Z treści § 21 ust. 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń wynika, że jeżeli pracownik ubiega się o przyznanie emerytury z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zaświadczenie zakładu pracy powinno stwierdzać charakter i stanowisko pracy w poszczególnych okresach oraz inne okoliczności, od których jest uzależnione przyznanie takiej emerytury. W świetle natomiast § 2 ust. 2 rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, okresy takiej pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy.

W świetle ugruntowanych już poglądów wyrażanych w orzecznictwie Sądu Najwyższego, powyższe ograniczenia dowodowe obowiązują jedynie w postępowaniu przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych, natomiast w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie okresów pracy w szczególnych warunkach także w oparciu o inne dowody” (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84). W orzeczeniu z dnia 27 maja 1985r. (III UZP 5/85) Sąd Najwyższy wyraźnie wskazał, że „w postępowaniu odwoławczym przed (..) okręgowymi sądami pracy i ubezpieczeń społecznych w sprawach o świadczenia emerytalno – rentowe dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeżeli zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy z powodu likwidacji zakładu pracy lub zniszczenia dokumentów dotyczących takiego zatrudnienia. Z kolei w uchwale z dnia 10 marca 1984r. Sąd Najwyższy orzekł, że „okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przewidziane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (...) mogą być ustalone w postępowaniu odwoławczym także innymi środkami dowodowymi niż zaświadczenie zakładu pracy” (III UZP 6/84).

Wnioskodawca przedstawił świadectwo pracy w szczególnych warunkach, potwierdzające wykonywania przez niego takiej pracy. Jednak dokument ten zawierały nieprawidłową kwalifikacje charakteru jego pracy - to w powiązaniu z treścią złożonych przez świadków S. K. i G. P. zeznań, zgodnych i jednoznacznych oraz w świetle wyjaśnień wnioskodawcy i opinii biegłego z zakresu bhp oraz dokumentów z akt osobowych, nie ma wątpliwości, iż stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał on prace ujęte w wykazie A dział XIV pkt 25 załącznika nr 1 do rozporządzenia RM z dnia 7 lutego 1983r. Dz. U. nr 8, poz. 43 ze zm. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze tj. bieżącą konserwację agregatów i urządzeń (…) na oddziałach będących w ruchu, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. W tym przypadku były to prace na oddziałach produkcyjnych wskazane w Wykazie A dziale IV poz. 40 – prace w chemii – prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych, pylistych, toksycznych, żrących, parzących, wybuchowych. Przy czym w okresie od 1 kwietnia 1995r. do 30 kwietnia 1997r. łączył te obowiązki z pracą palacza kotłów przemysłowych nie zautomatyzowanych – a była to praca ujęta w Wykazie A, dziale XIV poz. 1

Podsumowując jako okresy pracy w szczególnych warunkach należy zaliczyć wnioskodawcy okresy:

- na stanowisku elektromechanika urządzeń i aparatury rozdzielczej/konserwatora/elektryka od 1 sierpnia 1979r. do 31 marca 1995r . tj. 15 lat i 8 miesięcy

- na stanowisku elektryka/konserwatora/palacza kotłów wysokoprężnych od 1 kwietnia 1995r. do 30 kwietnia 1997r. tj. 1 rok i 29 dni

Przy zsumowaniu tych okresów z uwzględnionym przez organ rentowy (1 rok i 4 miesiące) – wnioskodawca ma 18 lat i 29 dni okresów pracy w szczególnych warunkach.

W związku z powyższym sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 kpc zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 10 sierpnia 2016r. i przyznał wnioskodawcy prawo do emerytury od dnia 19 lipca 2016r. (od dnia złożenia wniosku)

W punkcie II wyroku, sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w przyznaniu prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi , że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do przyznania wnioskodawcy prawa do żądanego świadczenia zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku przesłuchania świadków i samego wnioskodawcy oraz analizy dokumentacji zawartej w aktach osobowych możliwe było dokonanie oceny charakteru prac wykonywanych przez skarżącego w spornym okresie zatrudnienia i zakwalifikowania tych prac według obowiązującego wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 18 grudnia 2012r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w przyznaniu świadczenia. W tym stanie rzeczy, sąd orzekł jak w punkcie II sentencji wyroku.

Orzeczenie o kosztach uzasadnione jest treścią art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony.

Mając na uwadze powyższe, sąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust.2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1801) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy kwotę 360 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.