Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Legnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2017 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Adrianna Mongiałło

Protokolant: star. sekr. sądowy Klaudia Treter

po rozpoznaniu w dniu 7 lutego 2017 r. w Legnicy

sprawy z wniosku A. K., L. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

przy udziale zainteresowanego A. Ś.

o odstąpienie od orzeczenia o osobistej odpowiedzialności z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

na skutek odwołania A. K., L. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 14 grudnia 2015 r. znak (...)

z dnia 14 grudnia 2015 r. znak (...)

I.  oddala odwołania,

II.  zasądza od wnioskodawcy A. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 7 200 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego,

III.  zasądza od wnioskodawcy L. K. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. kwotę 14 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V U 43/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 14 grudnia 2015r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności A. K. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika PHU (...) Spółkę z o.o. w P. przy ul. (...) (...) (wcześniej w: L. przy ul.(...) (...)) w wysokości odpowiednio:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

-53.066,80 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2009 r. do marca 2010r.,

-34.223,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015 r.,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

-14.439,80 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2009 r. do marca 2010r.

-9.307,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015 r.,

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

-4.158,80 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od grudnia 2009 r. do marca 2010r.,

-2.681,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015 r.

Decyzją z 14 grudnia 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności L. K. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek przez płatnika PHU (...) Spółkę z o.o. w P. w wysokości odpowiednio:

1.  na ubezpieczenia społeczne:

-316.885,56 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od kwietnia 2010r. do sierpnia 2011r.,

-173.503,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015 r.,

2.  na ubezpieczenie zdrowotne:

-85.267,24 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od kwietnia 2010 r. do sierpnia 2011r.,

-46.623,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015r.,

3.  na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych:

-23.885,76 zł z tytułu nieopłaconych składek za okres od kwietnia 2010 r. do sierpnia 2011r.,

-13.036,00 zł z tytułu odsetek za zwłokę naliczonych na dzień 14 grudnia 2015 r.

W uzasadnieniu obu ww. decyzji organ rentowy - powołując się na treść art. 116 Ordynacji podatkowej oraz art. 17, 46 i 47 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych - podał, iż w sprawie zaistniały przesłanki uzasadniające orzeczenie o odpowiedzialności ww. członków zarządu spółki PHU (...) Sp. z o.o. w P., gdyż prowadzone w stosunku do tej spółki postępowanie egzekucyjne okazało się bezskuteczne, a A. K. oraz L. K., w okresach wskazanych w decyzjach, w czasie których powstały zaległości składkowe, pełnili funkcję członków zarządu spółki. W toku zaś prowadzonego postępowania administracyjnego nie wykazali przesłanek uwalniających ich od odpowiedzialności z tytułu nieopłaconych składek.

Odwołania od ww. decyzji wnieśli A. K. i L. K., domagając się uchylenia decyzji i umorzenia postępowania, ewentualnie uchylenia decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu. Skarżący zarzucili naruszenie: art. 17a, 116 § 1, 120, 122, 125 § 1, 180 § 1 i 191 Ordynacji podatkowej. Podnieśli, że ZUS Oddział w L. nie jest organem właściwym do wydania zaskarżonych decyzji, gdyż zarówno w dniu wydania postanowienia w sprawie wszczęcia postępowania dotyczącego solidarnej odpowiedzialności ze spółką (...) za zaległości z tytułu nieopłaconych składek, jak i w dniu wydania decyzji w tej sprawie, spółka (...) miała siedzibę w P. lub W. (sprawa ta nie została jednoznacznie rozstrzygnięta, a wątpliwość wynika z faktu, że nabywca udziałów spółki nie dopełnił formalności w KRS, przenosząc jej siedzibę z P. do W.). W każdym razie - spółka nie miała siedziby na terenie właściwymi dla ZUS Oddział w L.. Nawet znaczna część zaległości z tytułu składek powstała w okresie, gdy siedzibą spółki był P., a nie L.. Zdaniem skarżących, decyzje nakładające na nich obowiązek zapłaty zaległych składek obejmują zaległości przedawnione. Decyzja o odpowiedzialności członków zarządu nie może być - ich zdaniem - wydana po upływie 3 lat od daty powstania obowiązku zapłaty składki, a na pewno po upływie 5 lat, a zatem przedawnione na pewno są zaległości sprzed stycznia 2011 r. Odwołujący zarzucili, że ZUS w ogóle nie przeprowadził żadnego postępowania dowodowego w sprawie, a materiał zgromadzony w aktach ograniczał się do 2 pism. Podnieśli też, że w analogicznej sprawie, z tym że dotyczącej odpowiedzialności za zaległości podatkowe z tytułu podatku VAT złożyli skargę do WSA w Poznaniu, w której szeroko uzasadnili swoje stanowisko dotyczące bezpodstawnego wydania w tym zakresie decyzji przez organ podatkowy. W związku z tym wnieśli o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozstrzygnięcia ich sprawy przed WSA w Poznaniu.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie oraz o zasądzenie od każdego z odwołujących kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. W uzasadnieniu powołał te same argumenty, co w zaskarżonych decyzjach. Podniósł nadto, iż Oddział ZUS w L. był właściwy do wydania spornych decyzji, gdyż zadłużenie określone tymi decyzjami powstało w okresie, kiedy siedziba spółki mieściła się w L.. Bez znaczenia prawnego dla ustalenia właściwości miejscowej organu rentowego pozostaje późniejsza zmiana siedziby spółki, gdyż zmiana ta miała miejsce po dacie powstania zaległości. Zdaniem organu rentowego, w sprawie nie doszło też do przedawnienia prawa organu do wydania decyzji o odpowiedzialności skarżących jako osób trzecich za zobowiązania składkowe spółki PHU (...). Powołując się na przepisy art. 118 § 1 i art. 51 § 1 o.p. w zw. z art. 31 ustawy o s.u.s.- podał, iż zaskarżone decyzje obejmują okres odpowiednio: od grudnia 2009 r. i od kwietnia 2010 r. Spółka była zobowiązana do opłacenia składek za te miesiące odpowiednio do: 15 stycznia 2010 r. i 15 maja 2010 r., a więc początek biegu terminu do wydania decyzji o odpowiedzialności odwołujących jako osób trzecich był związany z końcem rok 2010, w którym to roku powstała zaległość składkowa. Natomiast końcem terminu do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej był 31 grudnia 2015 r., czyli ostatni dzień grudnia 5-go roku po roku, w którym powstała zaległość składkowa. Zaskarżone decyzje wydane zostały 14 grudnia 2015 r., a zatem za zachowaniem terminu określonego w art. 118 § 1 o.p. Organ rentowy sprzeciwił się wnioskowi skarżących o zawieszenie niniejszego postępowania do czasu rozpoznania ich skargi złożone do WSA w Poznaniu na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w P., wskazując, iż ww. sprawa sądowoadministracyjna dotyczy zaległości podatkowych, a jej wynik nie będzie miał wpływu na rozstrzygnięcie w niniejszym postępowaniu. Podał nadto, iż nie dopuścił się naruszenia przepisów k.p.a., co sugerują odwołujący, a nawet gdyby tak było - naruszenie tych przepisów nie stanowi przesłanki wzruszenia decyzji przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych i w tym zakresie przepisy k.p.a. nie są przez ten sąd stosowane. Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skupia się bowiem na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszenie przepisów postępowania pozostaje poza przedmiotem tego postępowania.

Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Sp. z o.o. oraz J. S. nie przystąpili do sprawy. Do postępowania przystąpił zainteresowany A. Ś..

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem (...) dokonanego 6 czerwca 2001r. Spółka zajmowała się produkcją wyrobów ze stali. Początkowo siedzibą spółki był L. (ul. (...) (...)), a od 13 kwietnia 2011r. - P. (ul. (...) (...)).

Spółka zatrudniała ok. 40 pracowników. Z tego tytułu była zobowiązana do opłacania należnych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Spółka już od 2007r. przestała się wywiązywać z powyższego obowiązku, w związku z czym na jej koncie powstało zadłużenie. Zarząd podjął decyzję o utrzymaniu produkcji kosztem należności publicznoprawnych. Firma realizowała zamówienia, płacąc bieżące koszty materiałów. W maju 2008r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wystawił tytuły wykonawcze i dokonał zajęcia rachunków bankowych spółki w (...) S.A., (...) Bank (...) S.A., (...) Bank (...) S.A., Bank (...) S.A. Zajęcia ww. rachunków okazały się nieskuteczne - rachunki były albo zlikwidowane albo bez środków. Wobec niemożliwości prowadzenia skutecznej egzekucji we własnym zakresie, organ rentowy w maju 2010r. zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w L. o dalsze prowadzenie postępowania egzekucyjnego. Postępowanie to Naczelnik US w L. prowadził od 28 lipca 2010r. do 24 lutego 2011r. Z uzyskanych środków zaspokojono w pierwszej kolejności koszty egzekucyjne. Do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. nie przekazano żadnych środków. Spółka dokonała wpłat w następujących okresach: 07/2010 - 5.000 zł, 08/2010 - 2.000 zł, 09/2010 - 3.000 zł, 10/2010 - 2.000 zł, 11/2010 - 2.000 zł, 01/2011 - 2.000 zł, 02/2011 - 2.000 zł. Spółka zaprzestała wpłat po dacie 24 lutego 2011r.

Tytuły egzekucyjne wystawione wobec ww. spółki zostały następnie przekazane do realizacji przez Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) w P., z uwagi na zmianę siedziby spółki. Organ egzekucyjny dokonał szeregu zajęć rachunków bankowych m.in. w (...) S.A., (...) Bank S.A., (...) Bank S.A, (...) Bank S.A. itd., które okazały się nieskuteczne. W systemie (...) Urzędu Skarbowego nie ustalił żadnych rachunków bankowych spółki, do których można by skierować egzekucję. Ustalił nadto, że spółka nie posiada żadnego majątku ani nie figuruje w żadnych rejestrach prowadzonych przez MSWiA CEPIK w W., PODGiK w P. oraz Zarządu Geodezji i Katastru Miejskiego w P.. W związku z powyższym, Naczelnik Urzędu Skarbowego (...) w P. postanowieniem z 2 lipca 2013r. umorzył postępowanie egzekucyjne wobec spółki (...) Sp. z o.o. w P. z uwagi na to, iż w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnej nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne (art. 59 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji).

W okresie od 30 stycznia 2009r. do 6 kwietnia 2010r. funkcję członka zarządu ww. spółki pełnił A. K.. W tym czasie na Prezesa zarządu spółki powołany został J. S.. W okresie od 6 kwietnia 2010 r. do 21 sierpnia 2011r. funkcję Prezesa zarządu pełnił L. K., a od 25 marca 2011r. funkcję wice prezesa zarządu - A. Ś.. Uchwałą z 24 sierpnia 2011r. L. K. został odwołany z funkcji prezesa zarządu. Od 24 sierpnia 2011r. do 12 października 2011r. prezesem zarządu był jednoosobowo A. Ś..

Żaden z ww. członków zarządu spółki nie składał wniosku o ogłoszenie upadłości spółki ani wniosku o otwarcie postępowania układowego lub naprawczego.

L. K. posiadał 421 udziałów w spółce o wartości nominalnej 210.500 zł. Udziały w całości były zajęte przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w L.. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Legnicy Wydziału V Gospodarczego z 9 czerwca 2011r. w sprawie o sygn. akt V Gzd 4/11 L. K. został pozbawiony prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu na okres 3 lat. Z uwagi na orzeczony z zakaz prowadzenia działalności gospodarczej, L. K. zbył udziały w spółce na rzecz A. Ś. w całości.

Na dzień 12 stycznia 2011r. spółka posiadała zadłużenie wobec ZUS za okres od maja 2007r. na kwotę 428 138,70 zł ( łącznie z odsetkami i kosztami egzekucji na kwotę 526 167,58 zł ) oraz wobec Urzędu Skarbowego za okres od grudnia 2008r. na kwotę 320 778,42 zł ( łącznie z odsetkami i kosztami egzekucji 354 786,40 zł ). Łącznie należności publicznoprawne spółki wynosiły 880 953,98 zł. Zarząd chcąc utrzymać działalność firmy poszukiwał inwestora strategicznego, który dokapitalizowałby spółkę.

W dniu 12 października 2011r. w P. pomiędzy A. Ś. a J. R. doszło do zawarcia umowy sprzedaży udziałów w spółce PHU (...) Sp. z o.o. w P. - 421 udziałów o wartości nominalnej 500 zł każdy oraz o łącznej wartości nominalnej 210.500,00 zł. W ww. umowie J. R. zobowiązał się do przejęcia wszystkich zobowiązań dotychczas obciążających spółkę i Sprzedającego oraz podjęcia starań zmierzających do przywrócenia płynności finansowej spółki oraz spłaty wierzycieli. W osobnym oświadczeniu J. R. oświadczył, iż przejmuje wszystkie zobowiązania obciążające odwołany zarząd spółki oraz dotychczasowych wspólników i zobowiązał się spłacić wszystkich wierzycieli spółki w terminie 6 miesięcy.

Pismami z 24 września 2015r. organ rentowy zawiadomił wnioskodawców o wszczęciu postępowania mającego na celu orzeczenie o ich odpowiedzialności jako członków zarządu za zobowiązania spółki PHU (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. (wcześniej w L.).

Decyzją z 21 października 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. umorzył postępowanie mające na celu orzeczenie osobistej odpowiedzialności J. S. (1) z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości płatnika PHU (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. przy ul. (...) (...) (wcześniej w: Lubienie przy ul. (...) (...)) - jako bezprzedmiotowe, gdyż w toku prowadzonego postępowania J. S. przedstawił dokumenty wskazujące, iż nie został skutecznie powołany na stanowisko Prezesa Zarządu ww. spółki, a co za tym idzie - nie może ponosić odpowiedzialności za zaległości z tytułu nieopłaconych przez płatnika składek.

Decyzją z 14 grudnia 2015 r. - zaskarżoną w niniejszej sprawie - ZUS Oddział w L. orzekł o osobistej odpowiedzialności A. K. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek w spółce PHU (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. przy ul. (...) (...) (wcześniej w: Lubienie przy ul. (...) (...)) za okres od grudnia 2009 r. do marca 2010 r.

Decyzją z 14 grudnia 2015 r. - zaskarżoną w niniejszej sprawie - organ rentowy orzekł o osobistej odpowiedzialności L. K. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością PHU (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. przy ul. (...) (...) (wcześniej w: L. przy ul. (...) (...)) za okres od kwietnia 2010 r. do sierpnia 2011 r.

Decyzją z 14 grudnia 2015r. ZUS orzekł także o osobistej odpowiedzialności A. Ś. z tytułu pełnienia funkcji członka zarządu za zaległości z tytułu nieopłaconych składek w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością PHU (...) Sp. z o.o. z siedzibą w P. przy ul. (...) (...) (wcześniej w: (...) przy ul. (...) (...)) za okres od marca 2011r. do września 2011r. A. Ś. nie zaskarżył decyzji - decyzja jest prawomocna.

dowód: - akta ubezpieczeniowe, w tym: zawiadomienia o wszczęciu postępowania z urzędu, tytuły wykonawcze, zajęcia rachunków bankowych, postanowienie Naczelnika US (...)w P. z dnia 02.07.2013 r., decyzje z dnia 14.12.2015 r. wraz z potwierdzeniami odbioru

- odpis pełny KRS spółki PHU (...) Sp. z o.o., k. 119-128;

- informacja Sądu Rejonowego Poznań - Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu z 01.06.2016r., k. 113;

- umowa sprzedaży udziałów przez A. Ś. z 12.10.2011 r., k. 67-68;

- oświadczenie J. R., k. 69-70

- decyzja ZUS O/L. z dnia 21.10.2015r. wydana wobec J. S., k.294;

- dokumenty złożone w KRS dot. zmian w zarządzie spółki ( koperta )

- akta Sądu Rejonowego w Legnicy o sygn.V GU 38/10 dot. ogłoszenia upadłości L. K., w tym k.188-198 wykaz zaległości PHU (...). z o.o i zajęcie udziałów;

- akta Sądu Rejonowego w Legnicy o sygn. V Gzd 4/11 dot. zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przez L. K.;

- przesłuchanie wnioskodawcy A. K., e-protokół z 24.01.17r., 00:06:19 i nast.;

- przesłuchanie wnioskodawcy L. K., e-protokół z 24.01.17r., 00:35:20 i nast.;

- przesłuchanie zainteresowanego A. Ś., e-protokół z 7.02.17r., 00:03:19 i nast.;

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania są niezasadne.

W rozpoznawanej sprawie sporu nie budziło, że spółka (...) Sp. z o.o. w P. jako płatnik składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w okresach wskazanych w zaskarżonych decyzjach nie realizowała ciążących na niej obowiązków w zakresie zapłaty ww. składek. Skarżący nie kwestionowali ani istnienia tych zaległości ani ich wysokości. Sporu nie budziły też okresy, w jakich skarżący A. K. i L. K. pełnili funkcje członków zarządu ww. spółki, tj. A. K. - od 30 stycznia 2009r. do 6 kwietnia 2010r., a L. K. - od 6 kwietnia 2010r. do 21 sierpnia 2011r. Kwestią sporną było, czy skarżący mogą zostać obciążeni odpowiedzialnością za zaległości ww. spółki z tytułu składek w kwotach i za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach z 14 grudnia 2015r.

Sytuację powyższą reguluje przepis art. 116 ustawy z 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.jedn.: Dz.U. z 2012 r., poz. 749), który poprzez odesłanie zawarte w art. 31 i 32 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, znajduje odpowiednie zastosowanie do zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zgodnie z treścią § 1 tego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonych decyzji, za zaległości podatkowe (w niniejszej sprawie - składkowe) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, spółki akcyjnej lub spółki akcyjnej w organizacji odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu:

1)  nie wykazał, że:

a)  we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b)  niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2)  nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe ( składkowe) z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu (§ 2). Przepisy powyższe stosuje się również do byłego członka zarządu (§ 4).

W myśl zaś art. 107 § 1 i § 2 pkt 1, 2 i 4 o.p. w zw. z art. 32 i art. 32 u.s.u.s., odpowiedzialność osób trzecich za zaległości płatnika z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych obejmuje: należność główną, odsetki za zwłokę oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Odpowiedzialność tę osoby trzecie ponoszą całym swoim majątkiem solidarnie z płatnikiem.

W rozpoznawanej sprawie Sąd - na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w postępowaniu - nie miał wątpliwości, że egzekucja zaległości składowych na rzecz ZUS z majątku spółki okazała się bezskuteczna. Świadczą o tym w sposób niebudzący wątpliwości dokumenty związane z prowadzoną egzekucją: wystawione przez ZUS tytuły wykonawcze, zajęcia rachunków bankowych dokonane przez ZUS, a następnie przez Naczelników Urzędów Skarbowych w L. i P., a ostatecznie postanowienie Naczelnika Urzędu Skarbowego (...) w P. z 2 lipca 2013r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego wobec (...) Sp. z o.o. w P. z uwagi na bezskuteczność egzekucji. Wnioskodawcy faktów powyższych nie kwestionowali. Nie kwestionowali zatem ani istnienia długu wobec ZUS i Urzędu Skarbowego, ani niezłożenia wniosku o upadłość spółki i świadomości tej decyzji. Sytuację finansową spółki opisaną przez wnioskodawców podczas przesłuchania potwierdzają zgromadzone dokumenty, w tym bilanse spółki za 2008r., 2009r. i 2010r., wpisy w KRS z 21.10.2010r. dot. należności publicznoprawnych, jak i dane wskazane przez L. K. w sprawach L. K. prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Legnicy Wydział V Gospodarczy dotyczących ogłoszenia upadłości oraz zakazu prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Wszystkie te okoliczności jednoznacznie potwierdzają, że wnioskodawcy jako członkowie zarządu mieli świadomość, że zarówno należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, jak i z tytułu podatku nie są płacone lub są płacone po terminie. Za wszelką cenę chcieli jednak utrzymać produkcję z uwagi na posiadane stałe zamówienia produkcyjne, zatem świadomie regulowali jedynie należności bezpośrednio związane z produkcją, kosztem pozostałych należności. Wnioskodawcy w przedmiotowej sprawie twierdzili natomiast, że zwolnili się z odpowiedzialności za zaległości składkowe, z uwagi na sprzedaż udziałów spółki osobie trzeciej - J. R., który przyjął na siebie odpowiedzialność za wszystkie zobowiązania spółki.

Jak wskazano wyżej, przepisy Ordynacji podatkowej, które poprzez odesłanie zawarte w art. 31 i 32 ustawy systemowej stosuje się również do zaległości składowych, przewidują ściśle określone przesłanki, których wykazanie powoduje zwolnienie członka zarządu spółki z odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki. Należą do nich:

- wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

- wykazanie, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez winy członka zarządu,

- wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości spółki w znacznej części.

Wykazanie ww. przesłanek zwalniających członka zarządu lub byłego członka zarządu do odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki obarcza te podmioty (tj. członka lub byłego członka zarządu), a nie organ ubezpieczeń społecznych (tak SN w wyroku z 14.05.2008r., II UK 283/07). Podstawową zasadą jest bowiem odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki powstałe w okresie pełnienia funkcji w zarządzie. Wyłączenie tej odpowiedzialności występuje natomiast w ściśle określonych przypadkach - wprost określonych przepisami.

W rozpoznawanej sprawie wnioskodawcy nie wykazali, aby wystąpiła którakolwiek ze wskazanych wyżej przesłanek wyłączających ich odpowiedzialność. Nie tylko nie dowodzili wystąpienia takich okoliczności, ale nawet nie podnosili takich twierdzeń. Jedynym ich merytorycznym zarzutem skierowanym przeciwko zaskarżonym decyzjom był argument zbycia udziałów osobie trzeciej, która w umowie kupna-sprzedaży przyjęła na siebie odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Powyższy zarzut nie sposób jednak uznać za trafny. Okoliczności takiej jako przesłanki wyłączenia odpowiedzialności członka zarządu nie wymienia art. 116 § 1 o.p. Ponadto, co najistotniejsze, odpowiedzialność za długi składkowe spółki ponoszą członkowie zarządu, a nie wspólnicy (udziałowcy) spółki. Dlatego zbycie udziałów przez wspólników (udziałowców) spółki nie ma znaczenia dla odpowiedzialności członków zarządu tej spółki. Zgodnie z art. 55 ¹ k.c. przedsiębiorstwem jest zorganizowany zespół składników majątkowych i niemajątkowych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. W przedmiotowej sprawie nie doszło jednak do zbycia przedsiębiorstwa (art. 55 ⁴ k.c.). Sprzedaż udziałów spółki jest odrębną czynnością od sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Udziały w spółce sprzedaje bowiem wspólnik, a przedsiębiorstwo - spółka, gdyż przedsiębiorstwo stanowi część jej majątku własnego, który jest prawnie odrębny od udziałów posiadanych przez poszczególnych wspólników. Zbycie udziałów w spółce powoduje zatem przejęcie własności tylko udziałów, a nie składników tworzących przedsiębiorstwo, które nadal są własnością spółki. Nawet nabycie 100 % udziałów nie zmienia sytuacji przedsiębiorstwa, gdyż jego właścicielem jest nadal spółka. W praktyce natomiast właściciel udziałów będzie miał całkowity wpływ na działalność przedsiębiorstwa. Podkreślić więc należy jeszcze raz, że zbycie udziałów nie wpływa na odpowiedzialność członków zarządu, jeśli już wtedy występowały przesłanki do ogłoszenia upadłości. Ewentualne uregulowanie w umowie o sprzedaży udziałów zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki może mieć znaczenie co najwyżej dla wzajemnych rozliczeń stron umowy - stanowić podstawę ewentualnych roszczeń regresowych wobec nabywcy udziałów. W sytuacji bowiem podpisania przez dłużnika z osobą trzecią umowy o przejęcie długu (art. 519 § 2 pkt 2 k.c.), skuteczność takiej umowy jest zależna od zgody wierzyciela - w niniejszej sprawie byłby to Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Tymczasem, w rozpoznawanej sprawie organ rentowy nie był zawiadomiony o zawarciu 12 października 2011r. umowy sprzedaży udziałów spółki zawierającej postanowienia o przejęciu długów spółki, nie mówiąc już o wyrażeniu zgody na przejęcie tych długów przez osobę trzecią. Zgoda taka powinna być przez wierzyciela wyrażona na piśmie pod rygorem nieważności (art. 522 k.c.). Ponadto wskazać należy, że sprzedający udziały A. Ś. działał przy tej czynności jako prywatna osoba fizyczna, tj. zbywca udziałów, nie działał zaś w imieniu spółki jako prezes zarządu. Przejęcie długu spółki przez osobę trzecią mogłoby natomiast nastąpić jedynie na skutek złożenia oświadczenia - w imieniu spółki - przez organ uprawniony do jej reprezentacji, czyli zarząd. Niespornie zaś w rozpoznawanej sprawie ani powyższego oświadczenia złożonego w imieniu spółki ani zgody ZUS czy to na przejęcie długów składkowych spółki czy na ograniczenie odpowiedzialności za te długi - nie było. A zatem, wspomniane wyżej postanowienia umowne nie mogły zwolnić członków zarządu /byłych członków zarządu z odpowiedzialności za długi publicznoprawne spółki (...) Sp. z o.o., w szczególności że w przepisach regulujących tę odpowiedzialność brak jest unormowań, które by na zwolnienie z takich przyczyn pozwalały.

W świetle powyższych okoliczności, Sąd nie miał wątpliwości, że w rozpoznawanej sprawie są podstawy do obciążenia wnioskodawców odpowiedzialnością za zaległości składkowe spółki (...) Sp. z o.o. w P.: A. K. za zaległości składkowe z okresu, kiedy był członkiem zarządu spółki, tj. od grudnia 2009 r. do marca 2010 r., i L. K. za zaległości składkowe z okresu, kiedy był Prezesem zarządu ww. spółki, tj. od kwietnia 2010 r. do sierpnia 2011 r. Skarżący zaś nie wykazali żadnej przesłanki, która zwalniałaby ich z tej odpowiedzialności w myśl art. 116 § 1 pkt 1, 2 lub 3 o.p.

Sąd nie miał też wątpliwości, że w niniejszej sprawie ZUS wydał zaskarżone decyzje bez naruszenia terminu wynikającego z art. 118 § 1 o.p. W myśl tego przepisu, w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania decyzji, nie można wydać decyzji o odpowiedzialności podatkowej osoby trzeciej, jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa ( składkowa), upłynęło 5 lat, a w przypadku, o którym mowa w art. 117b § 1 - jeżeli od końca roku kalendarzowego, w którym miała miejsce dostawa towarów, upłynęły 3 lata (§ 1). Zgodnie zaś z art. 51 § 1 o.p., zaległością podatkową ( składkową) jest podatek ( składka) niezapłacony w terminie płatności. Skoro zatem stosując odpowiednio powyższe przepisy - najstarsza zaległość składkowa w przypadku A. K. powstała w dniu 15 stycznia 2010r., a w przypadku L. K. - w dniu 15 maja 2010r., to licząc 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstały te zaległości podatkowe, organ rentowy na wydanie zaskarżonych decyzji miał termin do końca 2015 r. Wydając je 14 grudnia 2015 r. ZUS nie uchybił zatem cyt. wyżej przepisowi art. 118 § 1 o.p. Wbrew twierdzeniom skarżących - prawo organu rentowego do wydania ww. decyzji nie przedawnia się z upływem 3 lat. O 3-letnim terminie przedawnienia stanowi przepis § 2 art. 118 o.p., ale dotyczy on przedawnienia zobowiązania wynikającego z decyzji, o której mowa w § 1, a nie przedawnienia prawa organu rentowego do wydania decyzji.

Na uznanie nie zasługiwał nadto argument skarżących dotyczący bliżej nieokreślonych wadliwości proceduralnych zaskarżonych decyzji. Jak słusznie bowiem zauważył organ rentowy, Sąd w niniejszej sprawie nie jest władny do rozstrzygania o ewentualnych wadach proceduralnych decyzji wynikających z naruszenia przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i nie może na tej podstawie wzruszyć decyzji organu rentowego. Postępowanie sądowe z zakresu prawa ubezpieczeń społecznych skupia się na wadach wynikających z naruszenia prawa materialnego, a kwestia wad decyzji administracyjnych spowodowanych naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego, pozostaje w zasadzie poza przedmiotem tego postępowania. Sąd ten - jako sąd powszechny - może i powinien dostrzegać jedynie takie wady formalne decyzji administracyjnej, które decyzję tę dyskwalifikują w stopniu odbierającym jej cechy aktu administracyjnego, jako przedmiotu odwołania. Stwierdzenie takiej wady następuje jednak tylko dla celów postępowania cywilnego i ze skutkami dla tego tylko postępowania (por. wyroki SN z 9.02.2010r., I UK 151/09 i z 27.04.2010r., II UK 336/09). W rozpoznawanej sprawie Sąd nie dostrzegł powołanych wyżej wad zaskarżonych decyzji, które dyskwalifikowałyby je jako akt administracyjny. Kompetencję zaś do wydania zaskarżonych decyzji bez wątpienia miał oddział ZUS w L.. Zaległości składkowe spółki określone w zaskarżonych decyzjach, którymi obciążeni zostali wnioskodawcy jako członkowie jej zarządu, dotyczą okresu, gdy spółka ta miała siedzibę w L.. Za zaległości z tych okresów ZUS Oddział w L. wystawił tytuły egzekucyjne i wszczął postępowanie egzekucyjne (jako pierwszy), a dalej kontynuował je Naczelnik Urzędu Skarbowego w L.. Zmiana siedziby spółki w 2011r. z L. na P. nie wpływa za zmianę właściwości organu rentowego, który wydał zaskarżone decyzje, gdyż nastąpiła po dacie powstania ww. zobowiązań składkowych (ich zdecydowanej części). Jak podkreśla się w orzecznictwie i piśmiennictwie, przepis art. 17a o.p., na który powołują się skarżący, ma na celu usprawnienie postępowania podatkowego poprzez przekazanie kompetencji w zakresie orzekania w sprawach odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatnika, organowi właściwemu tego podatnika, płatnika lub inkasenta. Jego wprowadzenie miało być korzystne z punktu widzenia ekonomiki postępowania. Ratio legis tego przepisu sprowadza się do przekazania kompetencji w zakresie orzekania o odpowiedzialności osób trzecich organowi właściwemu dla pierwotnego dłużnika podatkowego, gdyż jest to organ, który jest w sprawie najlepiej zorientowany. W orzecznictwie wskazuje się, że ww. przepis konstruuje ogólną zasadę, w myśl której zawsze o właściwości w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania za dany rok podatkowy bądź inny okres rozliczeniowy decydować będzie właściwość organu w sprawie określenia zobowiązania podatkowego podatnika oraz płatnika lub inkasenta (zob. wyrok WSA w Rzeszowie z 9.11.2010r., I SA/RZ 55/10). Nie mniej jednak podkreśla się też, że zmiana miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika, płatnika i inkasenta dokonana po upływie roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego nie ma wpływu na właściwość organów do orzekania o odpowiedzialności osoby trzeciej za zobowiązania podatkowe z uwagi na jej subsydiarny charakter. Organem właściwym do orzekania o tej odpowiedzialności będzie zawsze organ podatkowy, który był właściwy w sprawie poboru od podatnika, płatnika lub inkasenta należności z tytułu zobowiązania podatkowego (zob. wyrok WSA w Szczecinie z 25.06.2008r., I SA/Sz 65/08; wyrok WSA w Rzeszowie z 9.11.2010r., I SA/RZ 55/10). W świetle powyższych uwag, Sąd nie miał wątpliwości, że właściwym w sprawie poboru należności z tytułu zobowiązań składkowych za okresy wskazane w zaskarżonych decyzjach był ZUS Oddział w L.. Ten organ był zatem właściwy do wydania zaskarżonych decyzji. Przeciwne argumenty odwołujących w tej kwestii nie zasługiwały na uwzględnienie. Podobnie jak na uwzględnienie nie zasługiwał ich wniosek o zawieszenie postępowania, który rozstrzygnięty został postanowieniem z 11 października 2016r. (k. 212v, e-protokół 00:47:38).

Mając na uwadze powyższe, Sąd oddalił odwołania wnioskodawców jako niezawierające uzasadnionych podstaw, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego na rzecz strony pozwanej zasądzonych od A. K. Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r., poz. 1804) i w związku z § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2016 r., poz. 1667), a od L. K. – na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 6 ww. rozporządzenia i w zw. z § 2 ww. rozporządzenia zmieniającego.