Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Legnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 kwietnia 2013 roku

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Teresa Przybyłko

Protokolant: Ewelina Cyrkot

po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia 2013 roku w Legnicy

sprawy z wniosku J. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania J. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 4 stycznia 2013 roku

znak (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VU 238/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 4 stycznia 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. odmówił wnioskodawcy J. B. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu organ rentowy podał, że zgodnie z art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ubezpieczonym urodzonym po 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (1.01.1999r.) osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat dla mężczyzn oraz okres składkowy w ilości co najmniej 25 lat. Wiek emerytalny, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki nabycia prawa do emerytury ustala się na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudniony w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. I tak zgodnie z § 4 tego rozporządzenia „Pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: 1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, 2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Okresy pracy stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2 ). Zgodnie z tym wzorem zakład pracy ma obowiązek w wydanym pracownikowi dla celów emerytalnych świadectwie pracy określić rodzaj pracy ściśle wg wykazu, działu i pozycji w/w rozporządzenia, podać stanowisko pracy w szczególnych warunkach zgodnie z wykazem, działem, pozycją i punktem zarządzenia resortowego lub uchwały właściwego ministra oraz wskazać okres, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

Zdaniem organu rentowego wnioskodawca nie spełnia wymienionych warunków, ponieważ na dzień 1 stycznia 1999r. udowodnił 7 lat, 9 miesięcy i 25 dni okresów pracy w szczególnych warunkach wobec wymaganych 15 lat. Zakład podał, że wnioskodawca osiągnął wymagany wiek emerytalny, udowodnił wymagany staż ( ponad 26 lat), nie zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia:

- w (...) S.A. Oddział (...)” w G. od 1 grudnia 1977r. do 31 grudnia 1981r. na podstawie świadectwa pracy wykonywanej w szczególnych warunkach z dnia 2 grudnia 2012r. ponieważ stanowisko „operator pieca łukowo-oporowego” nie zostało wymienione w przepisach branżowych,

- w (...) S.A. Oddział (...)” w G. od dnia 1 maja 1994r. do dnia 31 grudnia 1998r. na podstawie przedłożonej dokumentacji, z której wynika, że wnioskodawca wykonywał w tym czasie prace związane z korzystaniem z typowego monitora komputerowego.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył wnioskodawca domagając się zaliczenia w/w okresów pracy jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach i zmiany decyzji poprzez przyznanie prawa do emerytury.

Na uzasadnienie środka zaskarżenia wskazał, iż zakres obowiązków wykonywanych na stanowisku „operator pieca łukowo-oporowego” pokrywał się z zakresem czynności osoby zatrudnionej jako „operatora pieca lukowo-oporowego od odmiedziowania żużla”. Praca wykonywana w ramach wskazanego stanowiska stanowiła natomiast wycinek prac wykonywanych przez „wytapiaczy metali nieżelaznych”, a tym samym tworzyła swoistą specjalizację. W reakcji na powyższe doszło do zmiany świadectwa pracy i prawidłowego określenia nazwy stanowiska pracy wnioskodawcy.

Jednocześnie wskazał, iż w okresie od 1 maja 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych związane ze szczególnym obciążeniem wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia. Podkreślił, iż wykonywana w tym okresie praca swoją specyfiką nie odbiegała od pracy wykonywanej przez osoby zatrudnione na takich stanowiskach jak informatyk czy programista komputerowy, a tym samym miała charakter szkodliwy.

Organ emerytalny wniósł o oddalenie odwołania.

Jednocześnie wskazał, że w związku z przedłożeniem zmienionego świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 22 stycznia 2013r., wniosek J. B. o przyznanie emerytury został ponownie rozpatrzony. W konsekwencji Zakład Ubezpieczeń uwzględnił okres zatrudnienia wnioskodawcy w (...) S.A. Oddział (...)” w G. od 1 grudnia 1977r. do 31 grudnia 1981r. jako pracę w szczególnych warunkach. Decyzją z dnia 5 lutego 2013r. organ rentowy nadal odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury, przy czym uznał za udowodnione 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni pracy w szczególnych warunkach. Nadal nie uznał jako takiej pracy okresu zatrudnienia w (...) S.A. Oddział (...)” w G. od dnia 1 maja 1994r. do dnia 31 grudnia 1998r.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca J. B. urodził się (...). W dniu (...) ukończył 60 lat. Na dzień 1 stycznia 1999 r. wnioskodawca udowodnił ponad 26 lat, 2 miesiące i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych, w tym 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni okresów pracy w szczególnych warunkach. Aktualnie pozostaje w stosunku pracy. Nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego.

(bezsporne)

Wnioskodawca w okresie od dnia 1 maja 1994r. do 31 grudnia 1998r. był zatrudniony w (...) S.A. Oddział (...) jako specjalista d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i rozliczeń remontów.

d: - dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych.

Do obowiązków wnioskodawcy należało m.in. terminowe gromadzenie potrzeb remontowych i wprowadzenie do bazy, terminowe opracowanie, drukowanie i powielenie rzeczowo-finansowego planu remontów, systematyczne wprowadzanie i aktualizowanie danych dotyczących zleceń i umów, terminowe sporządzanie wymaganych analiz i zestawień, informowanie na bieżąco o umowach niezrealizowanych, których terminu nie prolongowano aneksem oraz terminowe zgłaszanie potrzeb serwisowych sprzętu komputerowego.

W ramach zatrudnienia J. B. był odpowiedzialny za pozyskiwanie danych związanych z remontami i konserwacją obiektów (...). Na ich podstawie tworzył plany remontów i dokonywał ich korekty w przypadku zmian w budżecie firmy. Pierwotnie, dane niezbędne dla realizacji tych zadań były przekazywane wnioskodawcy przez przełożonych w formie papierowej, a w późniejszym okresie częściowo w formie elektronicznej. W początkowym okresie zatrudnienia w dziale planowania był tam jeden komputer i maszyna do pisania. Dwa lub trzy razy w roku, w ramach zleconych obowiązków wnioskodawca grupował pozyskane dane dla poszczególnych użytkowników, a następnie wprowadzał do komputera i przetwarzał w formie odpowiednich tabel. Na tej podstawie sporządzał wydruki planów i korekt, które przekazywał dyrektorowi przedsiębiorstwa.

We wskazanym okresie zatrudnienia wnioskodawcy powierzono również obowiązek rozliczania remontów przeprowadzanych przez użytkowników oraz usuwania zgłaszanych nieprawidłowości w bazie danych. Przedmiotowe rozliczenia były wykonywane na koniec każdego miesiąca. W tym celu wnioskodawca wprowadzał do komputera dane dotyczących przeprowadzanych prac remontowych, które najpierw otrzymał w formie papierowej, a w późniejszym okresie także w formie elektronicznej. Po wstępnej analizie i selekcji danych, wnioskodawca przypisywał je w systemie komputerowym poszczególnym użytkownikom dysponującym środkami na finansowanie remontów, tak aby mogli kontrolować bieżące wydatki oraz zgłaszać ewentualne nieprawidłowości pracownikom księgowości. Na tej podstawie wnioskodawca generował również bazę, która stanowiła podstawę tworzenia raportów. W późniejszym okresie wnioskodawca zajmował się procesem usuwania niezgodności w rozliczeniach za użytkowników, którzy nie byli w stanie pracować na komputerze, a ostatecznie wnioskodawcy zlecono, aby na bieżąco korygował powstałe nieprawidłowości.

W dniu 14 listopada 2012 r. pracodawca sporządził świadectwo pracy, w którym zamieścił informację, iż w spornym okresie wnioskodawca pracował na stanowisku „operator mikroskopów i monitorów ekranowych”.

d: - dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych,

- dokumenty zgromadzone w aktach osobowych,

- przesłuchanie wnioskodawcy J. B., k. 18-19;

W dniu 19 listopada 2012 r. J. B. złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury z tytułu wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Decyzją z dnia 4 stycznia 2013r. organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresów zatrudnienia wnioskodawcy od 1 grudnia 1977r. do 31 grudnia 1981r. na stanowisku „operator pieca łukowo-oporowego” oraz od 1 maja 1994r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku „operator mikroskopów i monitorów ekranowych”.

W dniu 31 stycznia 2013 r. wnioskodawca złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń. W załączeniu przedłożył świadectwo pracy z dnia 22 stycznia 2013r.

Na skutek odwołania, decyzją z dnia 5 lutego 2013r. organ emerytalny zakwalifikował jako praca w szczególnych warunkach okres zatrudnienia wnioskodawcy od 1 grudnia 1977r. do 31 grudnia 1981r. Nadal nie uznał jako pracy w szczególnych warunkach okresu zatrudnienia od 1 maja 1994r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku „operator mikroskopów i monitorów ekranowych”.

Łączny, uznany okres wykonywania przez wnioskodawcę pracy w szczególnych warunkach wynosi 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni.

d: - odwołanie z dnia 31.01.2013 r.,

- dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych: decyzja z dnia 04.01.2013 r., k. 39, decyzja z dnia 05.02.2013 r., k. 42;

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Za podstawę rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie, Sąd przyjął art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2009 r. Nr 162 poz. 11168), zgodnie z którym osobom ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymagany w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat - dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 cytowanej ustawy tj. 25 lat dla mężczyzn. Dodatkowym warunkiem przyznania przedmiotowego świadczenia jest nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3 tej ustawy, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1.

Z dyspozycji § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.) wynika, że pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn, ma okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z par. 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W sprawie bezsporne było, iż na dzień 1 stycznia 1999r. wnioskodawca udowodnił ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, na dzień złożenia wniosku o przyznanie emerytury miał ukończone 60 lat i nie był członkiem OFE, oraz posiadał staż pracy wykonywanej w szczególnych warunkach w wymiarze 11 lat, 10 miesięcy i 25 dni.

Sporną kwestią wymagającą ustalenia Sądu było to, czy w dniu złożenia wniosku o przyznanie emerytury wnioskodawca posiadał 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Zdaniem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, praca wykonywana przez wnioskodawcę w okresie od 1 maja 1994r. do dnia 31 grudnia 1998r. nie mogła zostać zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych, a tym samym J. B. nie udokumentował okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Na podstawie znajdującego się w aktach sprawy świadectwa pracy w warunkach szczególnych z dnia 22 stycznia 2013r. Sąd ustalił, że w spornym okresie wnioskodawca był zatrudniony na stanowiskach: specjalista d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i rozliczeń remontów, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Zgodnie z treścią § 2 Rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, zakład pracy winien wydać pracownikowi zaświadczenie o zatrudnieniu w szczególnych warunkach, opierając się wyłącznie na posiadanej dokumentacji. Dokument taki jest podstawowym dowodem wykonywania tego rodzaju pracy dla organu rentowego rozpoznającego wniosek o emeryturę. Natomiast nie ulega wątpliwości, że w sądowym postępowaniu odwoławczym możliwe jest ustalenie tych okresów także w oparciu o inne dowody (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 1984r., III UZP 48/84, niepubl.).

Należy wskazać, że nazwa zajmowanego przez wnioskodawcę stanowiska w spornych okresach nie ma znaczenia w świetle przepisów cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r., gdzie jest mowa o wykonywaniu prac w szczególnych warunkach, a nie o zatrudnieniu na stanowiskach zaliczanych do szczególnych. W Wykazie A stanowiącym załącznik do tego Rozporządzenia zawarto wykaz prac w szczególnych warunkach i w poszczególnych działach oraz pozycjach określono rodzaj prac, a nie nazwy stanowisk. Z tego względu należało przede wszystkim rozważyć, jakiego rodzaju prace wnioskodawca wykonywał w spornych okresach.

Analizując materiał dowodowy zgromadzony w ramach przedmiotowego postępowania, a w szczególności zeznania wnioskodawcy i dokumenty zgromadzone w aktach emerytalnych i osobowych, Sąd podzielił stanowisko organu emerytalnego, iż praca wykonywana przez wnioskodawcę w spornym okresie nie mogła zostać zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych, o której mowa w Wykazie A dział XIV pkt 5, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, tj. „praca przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych”.

Podstawowym ustawowym założeniem i zarazem zasadniczym kryterium ustalania uprawnień z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach pracy mogą być tylko okresy zatrudnienia przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia lub znacznym stopniu uciążliwości, lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej, ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Ponadto, zatrudnienie takie powinno być wykonywane wyłącznie w podmiotach, w których obowiązują wykazy stanowisk pracy ustalone na podstawie dotychczasowych przepisów”. We wcześniej ustalonych i dalej obowiązujących wykazach nie ma pozycji, która kwalifikowałaby pracę z użyciem komputera na stanowisku: specjalisty d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i remontów, starszy specjalista d/s planowania i rozliczeń remontów, jako zatrudnienie w szczególnych warunkach, ponieważ takiej kwalifikacji podlega wyłącznie szkodliwa praca przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, która jako szczególnie obciążająca wzrok pracownika została wymieniona w wykazie tego rodzaju prac, ustalonym na podstawie przepisów dotychczasowych i była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 02 sierpnia 2012 r., sygn. akt III A Ua 667/12).

Z zeznań wnioskodawcy wynika, iż w okresie zatrudnienia od 1 maja 1994r. do 31 grudnia 1998r. wykonywał pracę, która wprawdzie pozostawała w związku z obsługą monitora ekranowego, jednak nie była ona wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy. W ocenie Sądu, elektroniczny monitor ekranowy służył J. B. do niektórych spośród wykonywanych obowiązków pracowniczych. Z karty pracownika wnioskodawcy wynika, że oprócz zadań związanych z segregacją i przepływem danych w systemie komputerowym, J. B. powierzono również inne obowiązki, które w ogóle nie wymagały pracy przy monitorze komputera, a stanowiły zwykłe czynności biurowe, np. gromadzenie i powielanie dokumentacji lub sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem sprzętu komputerowego. Jednocześnie, jak wskazał sam wnioskodawca, projekty planów remontowych były sporządzane w formie elektronicznej pierwotnie jedynie 2-3 razy do roku. W późniejszym okresie, na koniec każdego miesiąca kalendarzowego wnioskodawca obowiązany był usystematyzować dane związane z rozliczaniem remontów, a wraz z upływem czasu czynności te wykonywał z większą częstotliwością, jednak w tym celu wykorzystywał zarówno dane utrwalone na papierze, jak również w formie elektronicznej. Z powyższego wynika, iż wnioskodawca jedynie posługiwał się komputerem do realizacji obowiązków, a tym samym jego praca przypominała „zwykłą” pracę biurową, co w konsekwencji nie jest równoznaczne z pracą przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2010r., sygn. akt II UK 236/09).

Należy również zwrócić uwagę, iż w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych technologia komputerowa nie była jeszcze zaawansowana, w takim stopniu, jak to ma miejsce dzisiaj. Z tego względu, wnioskodawca wykonując powierzone mu zadania mógł wprawdzie korzystać z programów ewidencyjnych oraz kalkulacyjnych, jednak pozostałe czynności wymagały też korzystania z dokumentów papierowych. W świetle powyższego należy stwierdzić, iż praca związana z obsługą komputera nie była wykonywana stale w pełnym wymiarze czasu pracy.

W ocenie Sądu brak również podstaw do stwierdzenia, iż wykonywanie czynności związanych z elektroniczną obsługą danych remontowych, sporządzanie projektów planów, raportów w szczególny sposób obciążały narząd wzroku wnioskodawcy i wymagały precyzyjnego widzenia. Charakter pracy wykonywanej przez J. B. nie wymagał bowiem takich czynności jak nieustanne wpatrywanie się w monitor, wyszukiwanie drobnych elementów, punktów, szczegółów w obrazie monitora, co wymagane jest np. w kartografii, w wieży kontroli lotów, czy monitoringu obiektów i ulic, które to rodzaje prac należy kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych. Wnioskodawca nie korzystał z komputera w takim zakresie jak np. ma to miejsce w przypadku pracownika, który pracuje przy monitoringu i jego zadaniem jest stała obserwacja monitorów ekranowych. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 02 sierpnia 2012 r., sygn. akt III A Ua 667/12). Odmienne stanowisko prowadziłoby do nieuzasadnionego zatarcia granicy pomiędzy pracą w szczególnych warunkach, a pracą, w której pracownik jedynie posługuje się komputerem, co aktualnie jest charakterystyczne dla wielu stanowisk pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 2010 r., sygn. akt II UK 236/09).

Wobec tak poczynionych ustaleń Sąd doszedł do przekonania, że praca wnioskodawcy w spornym okresie nie była pracą szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych. Tym samym, w ocenie Sądu, wnioskodawca nie udowodnił, że legitymuje się 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach, a tym samym nie spełnia wszystkich warunków do przyznania mu prawa do emerytury na podstawie art. 184 ust. 1 w zw. z art. 32 ust.1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Mając na względzie powyższe, Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 kpc oddalił odwołanie nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.