Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Legnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 września 2018 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Jacek Wilga

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 28 września 2018 r. w Legnicy

sprawy z wniosku T. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek odwołania T. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 4 czerwca 2018 r.

znak (...)

oddala odwołanie

SSO Jacek Wilga

Sygn. akt V U 496/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 4 czerwca 2018 r. znak: (...)odmówił wnioskodawcy T. M. prawa do emerytury.

W uzasadnieniu wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wobec wymaganych co najmniej 15 lat. Organ zauważył, że ubezpieczony nie przedłożył żadnego dokumentu wystawionego przez pracodawcę potwierdzającego wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ nie uznał okresu od 14 czerwca 1972 r. do 31 maja 1977 r., jako pracy w gospodarstwie rolnym rodziców albowiem nauka w szkole w innej miejscowości wyklucza możliwość uznania ubezpieczonego za domownika w rozumieniu przepisów rolnych, z uwagi na brak wykonywania pracy stałej. Czynności wykonywane po zajęciach w szkole oraz czasie przeznaczonym na naukę własną stanowiły doraźną pomoc przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego, a nie prace w tym gospodarstwie.

Wnioskodawca odwołał się od przedmiotowej decyzji. Wniósł o jej zmianę poprzez przyznanie mu emerytury.

W uzasadnieniu wskazał, że ZUS pominął okoliczność wynikającą wprost ze świadectwa pracy, poświadczającego okres jego pracy w Warzywniczym Zakładzie (...) w L.. Z dokumentu tego jednoznacznie wynika, że ubezpieczony był zatrudniony stale i w pełnym wymiarze czasu pracy jako traktorzysta, przez okres ponad 15 lat. Niezależnie od powyższego, w ocenie wnioskodawcy ustalając staż pracy ZUS niezasadnie nie uwzględnił okresu pracy w gospodarstwie rolnym jego rodziców od 14 czerwca 1972 r. do 31 maja 1977 r albowiem z przedstawionych przez wnioskodawcę dokumentów wynika, że jego praca w gospodarstwie rolnym rodziców miała charakter stały. Zdaniem ubezpieczonego potwierdzają to dołączone do wniosku emerytalnego i poświadczone przez ZUS pisemne zeznania świadków. Niniejsze dowody jednoznacznie wskazują na fakt wykonywania przez wnioskodawcę codziennej pracy w gospodarstwie rodziców w wymiarze przekraczającym 4 godziny dziennie.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie z przyczyn wskazanych w skarżonej decyzji.

Dodatkowo organ zwrócił uwagę, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego praca kierowcy ciągnika w rolnictwie nie jest pracą w warunkach szczególnych, nie została bowiem przez ustawodawcę ujęta w/w rozporządzeniu w dziale X wykazu A dotyczącym rolnictwa i przemysłu rolno spożywczego. Prace kierowcy ciągnika w transporcie i w rolnictwie mimo podobieństw - nie są tożsame, a w konsekwencji różny jest stopień narażenia osób wykonujących tę pracę na eksplozję czynników szkodliwych dla zdrowia w obu wymienionych branżach.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca T. M. ur. (...)

W dniu 16 maja 2018 r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury.

Do wniosku dołączył m in. świadectwo pracy w (...) Zakładzie (...)w L.. Z danych zawartych w ww. dokumencie wynika m. in., że wnioskodawca od 1 czerwca 1977 r. do 28 lutego 1993 r. w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę mechanika, obsługi maszyn rolniczych, traktorzysty. Za wykonywanie ww. obowiązków otrzymywał wynagrodzenie w kwocie 7.090 zł na godzinę oraz dodatki według porozumienia zakładowego. W okresie zimowym trwającym 2 miesiące wnioskodawca zajmował się konserwacją sprzętu.

W odpowiedzi na wniosek organ wydał skarżoną decyzję.

Sąd zważył:

Odwołanie nie zasługiwało na uwzględnienie.

Wnioskodawca swoje roszczenie do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym wywodził z unormowań art. 32 w zw. z art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz.U. z 2017 r., poz. 1383 ).

Obowiązująca od 1 stycznia 1999 r. ustawa o emeryturach i rentach z FUS przewiduje różne podstawy nabycia prawa do emerytury, uzależniając je od daty urodzenia ubezpieczonego. Osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. – jak wnioskodawca – generalnie nabywają prawo do emerytury powszechnej w chwili osiągnięcia wieku emerytalnego. Ustawa emerytalna dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. przewiduje jednak dodatkowo możliwość nabycia prawa do emerytury w tzw. obniżonym wieku emerytalnym, z tytułu pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze na podstawie art. 184 tej ustawy. Wobec nieosiągnięcia przez wnioskodawcę powszechnego wieku emerytalnego, sporną kwestią pozostawało więc, czy spełnia on warunki do nabycia świadczenia w tzw. obniżonym wieku emerytalnym.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ustawy emerytalnej ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40 wskazanej ustawy, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 65 lat – dla mężczyzn oraz okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27, tj. 25 lat dla mężczyzn. Emerytura, o której mowa wyżej, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu.

Zgodnie zaś z treścią przepisu art. 32 ust. 1 cyt. ustawy emerytalnej, ubezpieczonym urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., będącym pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 pkt 1. Wiek emerytalny, o którym mowa we wskazanym przepisie, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom zatrudnionym w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Zgodnie z § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla mężczyzn oraz ma wymagany okres zatrudnienia 25 lat, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Przy czym, zgodnie z § 2 ust. 1 cyt. rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W sprawie przedmiotem sporu było czy w kwestionowanym przez organ rentowy okresie od dnia 1 czerwca 1977 r. do 28 lutego 1993 r., wnioskodawca wykonywał prace w szczególnych warunkach, których z przyczyn wskazanych w zaskarżonej decyzji organ rentowy nie uznał za wykonywane w takich warunkach. Nadto przedmiotem sporu było to czy ubezpieczony w okresie od 14 czerwca 1972 r. do 31 maja 1977 r. pracował w gospodarstwie rolnym rodziców w zakresie umożliwiającym uznanie jej za pracę stałą.

W świetle przedłożonego do akt ubezpieczeniowych świadectwa pracy z 26 lutego 1993 r. wnioskodawca wykonywał prace mechanika, prace związane z obsługą maszyn rolniczych oraz pracę traktorzysty. Wskazane prace wykonywał w (...) Zakładzie (...)w L.. W stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wykazie A, Dział VIII. „W transporcie i łączności”, pod pozycją 3 za prace w szczególnych warunkach uznane zostały prace kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych. W kwestii szczególnego charakteru pracy kierowców ciągników utrwala się kształtowane przez Sąd Najwyższy rozumienie regulacji zawartej w stanowiącym załącznik do wymienionego wyżej rozporządzenia wykazie A, Dział VIII, poz. 3. W ostatnio wydanym wyroku z dnia 23 lutego 2017 r., sygn. akt I UK 76/17 Sąd Najwyższy – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że wykładnia językowa regulacji zawartej w wykazie A dział VIII poz. 3 załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze ( Dz. U. Nr 8, poz. 43 ), przy uwzględnieniu przyjętej przez rozporządzenie kwalifikacji branżowo-stanowiskowej oraz przy uwzględnieniu systematyki przepisów, nie pozwala na kwalifikowanie a priori pracy kierowców ciągników, kombajnów lub pojazdów gąsienicowych wykonujących pracę w rolnictwie, jako pracy w szczególnych warunkach. Nie ma przesłanek, aby z góry zakładać, że wykonywanie prac na wskazanych stanowiskach – niezależnie od branży, w której praca jest wykonywana – związane jest z taką samą szkodliwością pozwalającą na zaliczenie tego okresu jako uprawniającego do nabycia emerytury w obniżonym wieku. W uzasadnieniu Sąd Najwyższy odwołując się do swoich wyroków ( z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10; z dnia 16 czerwca 2009 r., I UK 20/09; z dnia 01 czerwca 2010 r., II UK 21/10; z dnia 19 maja 2011 r., III UK 174/10 ) stwierdził, że niejednokrotnie wskazywał, że wyodrębnienie prac kwalifikujących do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym ma charakter stanowiskowo-branżowy. Oznacza to, że przynależność pracodawcy do określonej gałęzi przemysłu ma znaczenie istotne i nie można dowolnie, z naruszeniem postanowień rozporządzenia wiązać konkretnych stanowisk pracy z branżami, do których nie zostały przypisane w tym akcie prawnym. Zauważył także, że prace uznawane za wykonywane w szczególnych warunkach bez względu na miejsce ich wykonywania i rodzaj zostały wymienione w dziale XIV zatytułowanym „prace różne”. Sąd Najwyższy argumentował także, że umieszczenie stanowiska kierowcy ciągnika w dziale VIII „w transporcie i łączności”, łączy szkodliwość takiej pracy nie z samym faktem prowadzenia tych pojazdów, lecz z faktem prowadzenia ich przy uwzględnieniu specyfiki wykonywania pracy w transporcie i obciążeń psychofizycznych związanych z uczestniczeniem takich pojazdów w ruchu publicznym. Niewątpliwie zasadniczym obowiązkiem kierowcy ciągnika w transporcie jest wykonywanie przewozu drogowego, a więc kierowanie pojazdem w ruchu drogowym. Praca kierowcy ciągnika wymaga wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia ( bezpieczeństwo w ruchu drogowym ), jest również uciążliwa ze względu na specyficzny czas pracy kierowcy uzależniony od zleconych mu zadań transportowych. Obciążeń takich nie ma, jak uznał ustawodawca, przy wykonywaniu prac na wskazanych stanowiskach w rolnictwie, gdzie dominują prace polowe. W uzasadnieniu wskazanego wyżej wyroku wskazano również, że odmowa zakwalifikowania, jako wykonywanej w szczególnych warunkach, pracy traktorzysty w trakcie prac polowych, a nie w transporcie, odpowiada rozumieniu tych przepisów przedstawionemu już wcześniej w orzecznictwie Sądu Najwyższego ( wyroki z dnia 3 grudnia 2013 r., I UK 172/13; z dnia 13 sierpnia 2015 r., II UK 298/14; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 121/15; z dnia 5 maja 2016 r., III UK 132/15 oraz z dnia 13 lipca 2016 r., I UK 218/15 ).

Odnosząc powyższe rozważania do ustalonych w sprawie faktów należy w przekonaniu Sądu przyjąć, że w trakcie zatrudnienia w (...) Zakładzie (...)w L. ubezpieczony nie wykonywał prac w szczególnych warunkach.

Bezsprzecznie (...) Zakład (...) w L. przynależy do branży rolnictwo i przemysł rolno-spożywczy. Prace szczególne, które pozwalają na zakwalifikowanie ich jako związanych z branżą spożywczą są wymienione w wykazie A, dziale X załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W powyższym dziale brak jest jednak wyszczególnienia prac związanych z kierowaniem ciągnikami ( traktorami ). Prace kierowców ciągników są wyszczególnione jedynie w wykazie A, dziale VIII w/w załącznika o tytule transport i łączność. Dodatkowo z zeznań samego wnioskodawcy jednoznacznie wynika, że w w/w zakładzie wykonywał on głównie prace polowe i to przez okres około 10 miesięcy w roku. W pozostałym okresie zajmował się konserwacją sprzętu.

Wobec nieuznania okresu pracy w (...)Zakładzie (...) w L. za okres pracy w szczególnych warunkach, zbędnym było badanie charakteru i rozmiaru obowiązków wykonywanych przez ubezpieczonego w gospodarstwie rolnym rodziców. Zgodnie bowiem z przytoczonym wyżej przepisami niezbędne jest łączne spełnienie wszystkich warunków do jej otrzymania a wnioskodawca nie spełnia wymaganego okresu 15 lat pracy w szczególnych warunkach zatem wcześniejsza emerytura mu się nie należy.

Mając na uwadze powyższe rozważania Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c ^. oddalił bezzasadne odwołanie ubezpieczonego.