Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Legnicy

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2020 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Regina Stępień

Protokolant: star. sekr. sądowy Ewelina Trzeciak

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2020 r. w Legnicy

sprawy z wniosku R. P. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o ponowne ustalenie kapitału początkowego i o wysokość emerytury

na skutek odwołania R. P. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 24 czerwca 2019 r. znak (...)

z dnia 26 czerwca 2019 r. znak (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 24 czerwca 2019 r. znak (...) oraz z dnia 26 czerwca 2019 r. znak (...) w ten sposób, że zalicza wnioskodawcy R. P. (1) do stażu okresy zatrudnienia:

- od 08 lipca 1970 r. do 31 stycznia 1972 r. w (...) Związku Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych w L.,

- od 01 lutego 1972 r. do 31 maja 1975 r. w Prezydium (...) w J.,

- od 01 czerwca 1975 r. do 31 lipca 1977 r. w (...) Zarządzie Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej we W. Oddział (...) w L.,

II.  w pozostałym zakresie odwołanie oddala,

III.  stwierdza, iż organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu wysokości świadczenia,

IV.  zasądza od strony pozwanej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy R. P. (1) kwotę 180 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. Akt V U 1109/19

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L., decyzją z 24 czerwca 2019r. znak (...) ustalił wartość kapitału początkowego wnioskodawcy R. P. (1) na dzień 1 stycznia 1999r. – na kwotę 61 345, 68 zł.

Do ustalenia jego wartości przyjął 11 lat i 9 miesięcy (tj.141 miesięcy) okresów składkowych. Podstawę wymiaru kapitału początkowego stanowiła kwota 877, 33 zł. Wyliczona została przy przyjęciu przeciętnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 lat kalendarzowych tj. 1980-1994, gdzie wskaźnik podstawy wymiaru z tego okresu wyniósł 71, 86 % i po pomnożeniu go przez kwotę bazową 1 220, 89 zł.

Wskazał przy tym, iż do stażu wnioskodawcy, z powodu braku świadectw pracy nie uwzględniono okresów:

- od 1 stycznia 1970r. do 30 czerwca 1971r.

- od 1 lipca 1971r. do 31 stycznia 1972r.

- od 1 lutego 1972r. do 31 maja 1975r.

- od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1977r.

- od 1 maja 1989r. do 31 grudnia 1998r.

Następnie decyzją z 26 czerwca 2019r. znak (...) przyznał R. P. (1) prawo do emerytury od (...) (tj. od miesiąca złożenia wniosku po osiągnięciu wieku emerytalnego). Wysokość tej emerytury ustalił na postawie art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Do jej obliczenia przyjął zwaloryzowaną kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie – 1 137, 59 zł oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji – 246 627, 46 zł, średnie dalsze tranie życia – 196, 10 miesięcy. Emerytura wyniosła 1 263, 46 zł miesięcznie.

Wnioskodawca R. P. (1) złożył odwołania od obu tych decyzji, przy czym skonkretyzował swe żądanie na rozprawie w dniu 10 lutego 2020r. (k. 90) w ten sposób, iż domagał się ich zmiany poprzez uwzględnienie do stażu następujących okresów zatrudnienia:

- od 1 stycznia 1970r. do 30 czerwca 1971r. Centrali Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych (...) W.

- od 1 lipca 1971r. do 31 stycznia 1972 w Gminnej Spółdzielni (...) w M.

- od 1 lutego 1972r. do 31 maja 1975r. w Prezydium (...) w J.

- od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1977r. w (...) Zarządzie Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej we W..

Organ rentowy w odpowiedziach na te odwołania wniósł o ich oddalenie, argumentując tak jak w skarżonych decyzjach.

Sąd ustalił:

Wnioskodawca R. P. (1) urodził się (...)

Był zatrudniony:

1)  w (...) Związku Gminnych Spółdzielni we W. – od 8 lipca 1970r. do 31 stycznia 1972r. – na stanowisku stażysty - inwentaryzatora

2)  w Prezydium (...) w J. – od 1 lutego 1972r. do 31 maja 1975r. – na stanowisku inspektora w Wydziale Finansowym

3)  w (...) Zarządzie Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej we W. Oddział (...) w L. – od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1977r. – na stanowisku inspektora – lustratora.

/dowody:

1)  akta osobowe z (...) (1983-1989)- kwestionariusz osobowy, życiorys

2) e-protokół z 10.02.2020r. (k.90-91):

-zeznania świadków: T. D. 00:12:05-00:21:07

K. P. (1) 00:22:21-00:27:22

J. P. 00:27:22-00:34:49

- wyjaśnienia wnioskodawcy00:34:49-00:51:07/.

Sąd zważył:

Odwołanie jest uzasadnione.

Wnioskodawca jako osoba urodzona po dniu 31 grudnia 1948r., po osiągnięciu powszechnego wieku określonego w art.24 posiada prawo do ustawowej emerytury, której zasady wyliczania określone zostały w art.26 ustawy z FUS, z którego wynika, że :

- emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art.25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 (ust.1),

- wiek ubezpieczonego w dniu przejścia emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach (ust.2).

- średnie dalsze trwanie życie ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet (ust.3),

- Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza w Formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej ,,Monitor Polski" corocznie do 31 marca tablice trwania życia, z uwzględnieniem ust.3, dla wieku ubezpieczonego w myśl ust.2 (ust.4),

- tablice, o których mowa w ust.4, są podstawą przyznania emerytur na wnioski zgłoszone od dnia 01 kwietnia do dnia 31 marca następnego roku kalendarzowego, z uwzględnieniem ust.6 (ust.5),

- jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego, do ustalenia wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 stosuje się tablice trwania życia obowiązujące w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn.

Zaś zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych Dz.U.2016.887), dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (ust. 2). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (ust. 3).

W myśl art. 174 ust. 1 cyt. ustawy, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2–12. 2. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy: 1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6; 2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5; 3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1–3 i 6–12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2. Przy ustalaniu kapitału początkowego do okresów, o których mowa w art. 7 pkt 5 stosuje się art. 53 ust. 1 pkt 2.

W rozpoznawanej sprawie zasadniczą kwestią sporną, która rzutowała zarówno na wysokość kapitału początkowego, jak i w konsekwencji na wysokość świadczenia wnioskodawcy, był jego staż wnioskodawcy od 1 stycznia 1970r. do 30 czerwca 1971r., od 1 lipca 1971r. do 31 stycznia 1972r., od 1 lutego 1972r. do 31 maja 1975r., od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1977r.

Organ rentowy wskazywał, iż brak jest świadectw pracy potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w wymienionych okresach.

Wnioskodawca zaś wskazywał, iż nie ma możliwości przedstawienia dokumentów potwierdzających sporne okresy zatrudnienia, gdyż w 2004r. zostały mu one skradzione na przystanku MPK. Miał wówczas przy sobie świadectwa pracy, legitymacje ubezpieczeniową, dowód osobisty.

Okresy zatrudnienia (ubezpieczenia), zaliczane są do okresów składkowych, o których stanowi art. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Okresy te uwzględnia się przy ustalaniu prawa do emerytury i ustalaniu jej wysokości (art. 5 ust. 1 ustawy emerytalnej).

Stosownie do treści § 21 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno – rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (DZ.U z 1983 r., Nr. 10, poz. 49), środkiem dowodowym, stwierdzającym okresy zatrudnienia, są pisemne zaświadczenia zakładów pracy, wydane na podstawie posiadanych dokumentów oraz legitymacje ubezpieczeniowe, a także inne dowody z przebiegu ubezpieczenia. Zgodnie z § 21 ust. 2, zaświadczenie zakładu pracy powinno w szczególności zawierać imię i nazwisko osoby, której dotyczy, datę podjęcia i ustania zatrudnienia oraz rodzaj wykonywanej czynności. Okresy zatrudnienia mogą być udowodnione zeznaniami świadków, gdy zainteresowany wykaże, że nie może przedstawić zaświadczenia zakładu pracy (§ 22).

Powołane przepisy rozporządzenia zawierają ograniczenia dowodowe wyłącznie w zakresie postępowania przed organami rentowymi. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych, wnioskodawca może udowadniać okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego (por. wyrok SN z dnia 02.02.1996 r., II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239), w szczególności zaś dowodem z zeznań świadków.

Materiał dowodowy zgromadzony w niniejszym postępowaniu, w tym przede wszystkim zeznania świadków T. D., J. P. i K. P. i wyjaśnienia wnioskodawcy w powiązaniu z dwoma dokumentami zawartymi w aktach z zatrudnienia wnioskodawcy w (...) w latach 1983-1989 potwierdzają jego zatrudnienie w spornych okresach. W kwestionariuszu, który wnioskodawca wypełniał przy przyjęciu do pracy w dniu 22 marca 1983r. – wymieniał okresy i miejsca poprzedniego zatrudnienia a nadto we własnoręcznie sporządzonym życiorysie opisywał przebieg dotychczasowego zatrudnienia. Wynika z tych zapisów, iż był on zatrudniony w (...) We W. ((...) Związku Gminnych Spółdzielni) od 8 lipca 1970r. do 31 stycznia 1972r. na stanowisku stażysty-inwentaryzatora, w (...) w J. ( (...)) w Urzędzie (...) od 1 lutego 1972 do 31 maja 1975r. na stanowisku inspektora, oraz w (...) Zarządzie Dochodów Państwa i Kontroli Finansowej ( (...)) we W. Oddział (...) w L. od 1 czerwca 1975r. do 31 lipca 1977r. na stanowisku inspektora-lustratora. Informacja o zatrudnieniu w tych jednostkach został ujęta również w życiorysie sporządzonym przez wnioskodawcę z datą 21 marca 1983r. Fakt zatrudnienia w tych zakładach potwierdzają świadkowie, którzy razem z wnioskodawcą pracowali:

- zatrudnienie w (...) w J. i (...) we W. – świadek T. D. zatrudniony w Urzędzie (...) w latach 1971-1975 na stanowisku kierownika referatu dochodów państwa oraz J. P. zatrudniony w (...) w J. w latach 1974-1975 na stanowisku inspektora.

Świadkowie ci szczegółowo opisują lata pracy wnioskodawcy i własnej, przekształcenia jakim ulegały takie jednostki jak (...), Urząd (...) czy (...) i w jaki sposób przenoszono kolejno do tych jednostek pracowników.

Zaś okres zatrudnienia od 8 lipca 1970r. do 31 stycznia 1972r. w (...) Związku Gminnych Spółdzielni we W., wskazany w kwestionariuszu i życiorysie potwierdza brat wnioskodawcy K. P. (1), który podaje informacje zgodne z treścią życiorysu wnioskodawcy zawartego we wskazanych a wyżej aktach osobowych. Potwierdził, iż wnioskodawca (jego brat) zaraz po ukończeniu technikum ekonomicznego podjął pracę w (...) we W., potem pracował w (...) w J. i na zasadzie przeniesienia między zakładami kontynuował pracę w (...) we W..

Przy pozytywnej ocenie wiarygodności zeznań świadków jak i wyjaśnień wnioskodawcy istotne było również to, że potwierdzili oni informacje zawarte w kwestionariuszu i życiorysie z akt osobowych wnioskodawcy (z jego zatrudnienia 1983-1989) - a ich zawartość nie była znana ani świadkom ani wnioskodawcy. Ujawniono treść tych dokumentów dopiero na rozprawie.

Przy czym ustalając sporne okresy, w szczególności daty początkowe i końcowe zatrudnienia wnioskodawcy, sąd oparł się na zapisach w kwestionariuszu i życiorysie. Informacje te zostały sporządzone w 1983r., więc w bliskiej odległości czasowej od zakończeniu przez ubezpieczonego pracy w okresach od 1970r. do 1977r. i w zakładzie, w którym podjął on bezpośrednio po nich pracę. Stąd daty te są nieco odmienne (dotyczy daty początkowej zatrudnienia) od tych, które wskazywał wnioskodawca.

Mając powyższe na uwadze Sąd, na podstawie art.. 477 ¹⁴ § 1 i 2 kpc zmienił obie skarżone ten sposób, że do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawcy, a w konsekwencji wysokości jego emerytury zaliczył okresy pracy wskazane w sentencji wyroku – o czym orzekł w punkcie I i II, częściowo oddalając odwołanie.

W punkcie III wyroku, sąd stwierdził, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w ustaleniu wysokości prawa do świadczenia.

Zgodnie z treścią art. 118 pkt. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego – organ rentowy wydaje decyzję w terminie 30 dni, przy czym za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się dzień wpływu do Zakładu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Przepis art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych - stanowi, że jeżeli Zakład - w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego - nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności .

W rozpoznawanej sprawie okoliczności niezbędne do ustalenia wartości kapitału początkowego wnioskodawcy jako jednego z parametrów decydujących o wysokości przyznanej mu emerytury, zostały wyjaśnione na etapie postępowania sądowego. Dopiero bowiem w wyniku analizy części dokumentacji zawartej w aktach osobowych, zeznań świadków i wyjaśnień wnioskodawcy - możliwe było uwzględnienie odwołań w znaczącej części..

Reasumując, sąd uznał, iż - wydając decyzję w dniu 24 czerwca 2019r. i 26 czerwca 2019r. - organ rentowy nie popełnił błędu, skutkującego odpowiedzialnością za opóźnienie w ustaleniu wysokości świadczenia.

Orzekając o kosztach, sąd kierował się dyspozycją art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którym, strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do dochodzenia praw i celowej obrony. Wnioskodawca wygrał sprawę prawie w całości, oddalenie odwołania dotyczyło kilku dni stażu. Stąd na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. i § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokatów o z urzędu (Dz.U.206.1668, zm. Dz.U.2017.1797) zasądził od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. na rzecz wnioskodawcy kwotę 180 zł.

Regina Stępień